Puszcza Białowieska – dziedzictwo UNESCO i wyzwanie geopolityczne dla ochrony transgranicznego dobra światowego

Prof. Maciej Perkowski, koordynator RODM w woj. Podlaskim, uczestniczył w posiedzeniu Rady Naukowo-Społecznej Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Białowieska” 1 sierpnia 2025 r., gdzie zaprezentowano projekt Planu zarządzania polską częścią Obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO „Białowieża Forest”.

Puszcza Białowieska to dobro wspólne Polski i Białorusi – unikalny obiekt transgraniczny wpisany na listę UNESCO w 1979 r. (rozszerzony w 1992 r.). Dokument powstały w IOŚ-PIB zakłada wizję rozwoju i ochrony do 2050 roku, zgodnie z wymogami Konwencji UNESCO z 1972 r. i wytycznymi Komitetu Światowego Dziedzictwa.

Niestety, jak przypomina najnowsza decyzja UNESCO (47 COM 7B.19):

• trwająca geopolityczna izolacja między Polską a Białorusią uniemożliwia wspólne zarządzanie obiektem,
• budowa zapory granicznej oraz planowany projekt „Wschodnia Tarcza” mogą pogłębiać fragmentację siedlisk,
• brak współpracy transgranicznej zagraża spójności ochrony i wartości Wyjątkowej Uniwersalnej Wartości obiektu (OUV).

Pozytywem jest natomiast fakt, że plan przedstawiony przez Polskę został wstępnie zaakceptowany przez UNESCO, co daje nadzieję na zachowanie statusu Puszczy jako dziedzictwa światowego – o ile działania będą konsekwentnie realizowane.

Dla województwa podlaskiego to temat kluczowy – zarówno ze względu na ochronę przyrody, jak i wizerunek regionu jako strażnika dziedzictwa o randze globalnej.

Zobacz więcej:

• UNESCO – decyzja 47 COM 7B.19 – https://whc.unesco.org/en/decisions/8576
• TVP Białystok – pozytywna opinia UNESCO – https://bialystok.tvp.pl/87999236/unesco-akceptuje-polski-plan-dla-puszczy-bialowieskiej
• Plan zarządzania – IOŚ-PIB – https://ios.edu.pl/aktualnosci/plan-zarzadzania-obiektem-swiatowego-dziedzictwa-bialowieza-forest-czesc-polska/
• Konsultacje społeczne dotyczące Planu – https://ios.edu.pl/bialowieza-forest/konsultacje-spoleczne/

Fot. M. Choroszewska